"Tarafsız sular" terimi, devletlerin sınırları dışında kalan su kütlelerini ifade eder. Bunlar okyanuslar, denizler, nehirler, göller, yeraltı suları ve hatta bataklıklar olabilir.
Ülkelerin toprakları dışındaki denizler ve okyanuslar da "açık deniz" olarak adlandırılır. Tarafsız sularda seyreden gemiler, üzerlerinde bayrağı bulunan ülkenin kanunlarına tabidir. Gemi korsanlık gibi suç faaliyetlerine karışıyorsa, herhangi bir ülke müdahale edebilir ve yargı yetkisini kullanabilir.
"Tarafsız sular" kavramı nereden geldi?
Hukuki açıdan, "tarafsız sular" kavramı, görünüşünü Hollandalı avukat Grotius'a borçludur. 1609'da eseri "Özgür Deniz" başlığı altında yayınlandı. 17. yüzyılın başlarında, Portekiz ve İspanya da dahil olmak üzere birçok ülke, tüm denizler ve okyanuslar üzerinde tam kontrol talep etmeye başladığında, Hollandalılar isyan etti, çünkü bu, birçok yabancı limanla ticaret yapma yeteneklerini kesecekti.
Uluslararası hukukta öncü olan Grotius, açık denizlerde gezinme hakkını savundu. Denizlerin topraklarının herkes için serbest olduğu ve gemilerin bir limandan diğerine serbestçe gidebileceği konusunda ısrar etti.
Grotius yaptığı açıklamalarda, Roma hukukuna ve Asya ve Afrika'da deniz seyrüseferi geleneklerine dayanıyordu.
Açık denizlerin sınırları
Denizlerde hareket özgürlüğünün kıyı şeridine kadar uzanması fikri hiçbir zaman gerçekleşmedi. İç suların nereye kadar uzanması gerektiği sorusu birçok tartışmaya neden olmuştur. Kaçakçılık ve askeri saldırı tehlikesi, denizlere ve okyanuslara kıyısı olan ülkeleri kıyılarında bulunan suların hakkını talep etmeye sevk etti.
18. yüzyılın başlarında, ülkenin iç suları üç mil kadar bir mesafe olarak kabul edildi. Bir top mermisi mesafesiydi.
1982'de BM Deniz Hukuku Sözleşmesi kabul edildi - mevcut durumu doğrulayan bir belge. Bu sözleşmeye göre, her ülke iç suların genişliğini kendisi belirler. Çoğu ülke bu bölgeyi 22,2 km'ye çıkardı. Genellikle "bitişik bölge" olarak adlandırılır. Yaklaşık 30 eyalet aynı genişliği 3 mil korudu.
Sözleşme ayrıca münhasır ekonomik bölge hakkı olasılığını da sağlar. Kıyı devletinin keşif yapabileceği ve deniz kaynaklarının kullanımına erişebileceği 200 millik (370.4 km) bir deniz alanıdır. Aynı zamanda, diğer devletlerin gemileri bu tür topraklarda serbestçe yüzebilir. Tüm ülkeler münhasır ekonomik bölge talebinde bulunmaz.
Bir de "bitişik bölge" kavramı var. Genişliği 24 mil (44.4 km). Bu bölge içinde devlet, gemiyi durdurma ve teftiş düzenleme ve gerektiğinde, yani bu ülkenin yasalarının ihlal edilmesi durumunda yargı yetkisini kullanma hakkına sahiptir. Yukarıda belirtilen tüm sınırları aşan su kütleleri "açık deniz" olarak kabul edilir. Bunlara "nötr sular" da denir.
